Vermogensbelasting of spaartax

In Nederland moet je belasting betalen over je beleggingen (en spaargeld), ook wel de vermogensbelasting of spaartax genoemd. De Belastingdienst gaat er namelijk vanuit dat je vermogen geld oplevert, door bijvoorbeeld rente op je spaarrekening of rendement over je beleggingen.  Beleggingen worden als particulier opgenomen in box 3 van de inkomstenbelasting, die vermogensrendementsheffing wordt genoemd. 

Onder de noemer ‘vermogen’ valt een hoop. Niet alleen het saldo op je betaal- en spaarrekeningen, ook aandelen, obligaties en crypto’s vallen hieronder. Vergeet ook niet je vakantiewoning, schulden of andere (persoonlijke) leningen. 

Je betaalt geen belasting onder € 57.000

Er wordt een deel van je vermogen vrijgesteld van belasting, het zogenaamde heffingsvrije vermogen. Voor de aangifte over 2023 geldt: als je totale vermogen (spaargeld en beleggingen) lager is dan € 57.000, dan hoef je géén vermogensbelasting te betalen. Voor fiscale partners is dit samen het dubbele: € 114.000. Komt het totale vermogen wél boven dit bedrag uit, dan betaal je alleen belasting over het bedrag boven € 57.000. 

Wijzigingen 2022 en 2023 

Tot 2022 ging de Belastingdienst ervan uit dat je een vast deel van je vermogen spaarde en de rest belegde. Deze verdeling tussen sparen en beleggen stond vast, waarover de afgelopen jaren veel discussie is geweest. Het kon namelijk voorkomen dat je als belastingplichtige meer vermogensbelasting betaalde dan het rendement dat je daadwerkelijk realiseerde. Dit werd door de Hoge Raad als onrechtvaardig beschouwd. 

Vanaf 2023 geldt er een nieuwe, tijdelijke berekening totdat er wordt overgeschakeld naar een stelsel waarbij de belasting wordt berekend over het werkelijk behaalde rendement. Dit is op dit moment nog te ingewikkeld. Op z’n vroegst komt deze nieuwe berekening pas in 2027. 

Fictieve rendementen 

Voor de inkomstenbelasting over 2023 gaat de Belastingdienst uit van de werkelijke verdeling van je vermogen. Wel wordt er nog gebruikgemaakt van fictieve rendementen. Uiteindelijk betaal je 32% belasting over een bepaald bedrag dat wordt berekend aan de hand van onderstaande fictieve rendementen. De berekening hiervan is wat complex en leggen we hieronder in een voorbeeld verder uit. 

* Overige bezittingen zijn bijvoorbeeld beleggingsvastgoed of een tweede huis. Je eigen woning valt hier niet onder, die valt onder box 1.

Voor de exacte berekeningen, verwijzen wij je graag naar de website van de Belastingdienst. 

Eenvoudig voorbeeld

Stel, je had een vermogen van € 100.000, waarvan je alles belegde in aandelen. Dan wordt de eerste € 57.000 vrijgesteld. Dit betekent dat je alleen wordt belast over € 43.000. De Belastingdienst gaat er voor het gemak vanuit dat je hierover 6,17% rendement maakte. Dat zou betekenen een rendement van € 2.653, waar je vervolgens 32% belasting over moet betalen. In totaal betaal je over je beleggingen van € 100.000 een bedrag van € 848 aan belasting. 

In werkelijkheid is het natuurlijk complexer omdat je vermogen vaak verdeeld is over verschillende categorieën. De meeste mensen hebben zowel spaargeld als beleggingen en misschien ook een deel schulden. Hieronder valt niet de hypotheek van je woning, maar kan bijvoorbeeld een lening zijn voor je bedrijf of tweede woning. 

Complexer voorbeeld

Stel, je hebt een vermogen van € 100.000, waarvan je de helft hebt belegd in aandelen en de andere helft op je spaarrekening staat. Dan geldt het volgende:

• Het fictieve rendement over je spaargeld van € 50.000 zou worden vastgesteld op € 460. 
• Het fictieve rendement over je beleggingen van € 50.000 zou worden vastgesteld op € 3.085. 
• In totaal is je belastbare rendement dan € 3.545. 

Dan volgt er nog een iets uitgebreidere berekening. Van je totale vermogen trek je eerst € 57.000 af (dat is het deel waarover je geen belasting betaalt). Dus het deel dat wel wordt belast is € 43.000. Vervolgens kijkt de Belastingdienst naar dit deel ten opzichte van je totale vermogen. In dit voorbeeld is dit 43%. Dit betekent dat je totaal belastbare rendement van € 3.545 voor 43% meetelt, wat neerkomt op € 1.524. Hierover betaal je vervolgens 32% belasting over, een bedrag van € 487. 

Ben je benieuwd naar je eigen situatie? Vul dan je gegevens in op de Berekenhet.nl. 

Vermogen per 1 januari 2023

De Belastingdienst hanteert 1 januari 2023 als peildatum voor het bepalen van je vermogen voor je aangifte, die bepalend is voor de belastingberekening. Voor de belastingaangifte over het jaar 2023, die je in 2024 indient, is de waarde van je vermogen op 1 januari 2023 dus leidend. 

Er zijn regels om te voorkomen dat mensen rond de jaarwisseling strategisch kopen en verkopen van beleggingen om minder belasting te betalen. Dit heet ‘peildatumarbitrage’ en wil de overheid niet. Dit heeft geleid tot de introductie van een nieuwe maatregel. Lees meer over het omzeilen van de peildatum in box 3.

Pensioen en groenfondsen

Je hoeft geen belasting te betalen over je rendement als het gaat om een pensioenrekening. Deze rekeningen zijn belastingvrij, zolang je de opgebouwde waarde niet opneemt tot je met pensioen gaat. Ook kunnen groene beleggingen vrijgesteld zijn van belasting omdat ze bijdragen aan de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en de bescherming van het milieu. Dit geldt alleen voor beleggingen die door de Belastingdienst erkend zijn als groenfonds. Het aanbod van duurzame beleggingen is in werkelijkheid veel groter. Zo ook de beleggingen waarin wij voor onze klanten beleggen. Deze vallen niet onder de noemer ‘groenfonds’. 

Dividendbelasting

Als je belegt in indexfondsen die dividend uitkeren, betaal je hierover dividendbelasting. Is er Nederlandse dividendbelasting ingehouden? Dan kun je deze verrekenen met de inkomstenbelasting. Specificaties kun je vinden in de fiscale jaaropgave over 2023, die beschikbaar is in je Bloei omgeving.

Samengevat:

• Beleggen in Nederland is belastbaar vanaf € 57.000  
• De belasting is afhankelijk van de hoogte en verdeling van je vermogen
• De Belastingdienst kijkt naar wat je op 1 januari hebt om te bepalen hoeveel belasting je betaalt
• Er zijn uitzonderingen, zoals een pensioenrekening en groenfondsen

Kom je er zelf niet uit? Dan raden wij altijd aan om een financieel of belastingadviseur in de arm te nemen.